Başkent’in Meydanı Kızılay’ın Dönüşüm Öyküsü

K“1960’lı yıllarda Ulus’tan Kızılay’a seyahat eden rahmetli Babaannem’in “Boynuzlu’ya biniyorum, Kafalar’da iniyorum” sözleri, o dönem Ankara’sının eski ve yeni şehir ilişkisinin troleybüslerle sağlanan bağlantısını ve yeni şehirdeki Kızılay Genel Müdürlüğü bahçesinde yer alan büstleri tarif ederken, aslında Kızılay Meydanı’nın kentin en önemli toplanma ve dağılma odağı olduğunu da açıkça ortaya koymaktaydı.” Bu kitapta, Kızılay Meydanı Başkent Ankara için her zaman önemli bir odak mıydı? Zamanla nasıl değişti ve dönüştü? Başkentin imgesi olma özelliğini kaybetti mi? soruları, cevaplarını bulmaya çalışmaktadır. Cumhuriyetin kuruluşu ve Ankara’nın başkent ilan edilmesinden günümüze kadar geçen süreçte Ankara’nın merkezi olarak tanımlanan Kızılay Meydanı ve yakın çevresinin değişen sosyo-mekânsal yapısı, Ankara ve Kızılay için önemli değişimlere neden olan toplumsal, ekonomik ve siyasi dönüm noktalarına referans verilerek değerlendirilmektedir. Bu değerlendirmeyi yaparken, haritalar, arşiv fotoğrafları, çeşitli görsel ve yazılı dokümanlar ile Kızılay Meydanı’nın dönüşümüne tanıklık etmiş kişilerle yapılan derinlemesine görüşmelerden yararlanılmıştır. Çalışmanın özgünlüğü, Kızılay’ın sosyo-mekânsal yapısı ve dönüşüm sürecini, konuyla ilgili yazın ve görselleri, belleğe dayalı anlatıları içeren sözlü tarih çalışması ile birlikte ele alarak ortaya koymasıdır. Bir zamanlar ticari ve sosyo-kültürel faaliyetlerin ülke çapındaki merkezi işlevini üstlenen Cumhuriyetin modern başkentinin simgesi olan Kızılay Meydanı ve yakın çevresi, 1990’lı yılların başlarından itibaren kent merkezinin ana odağı olmaktan uzaklaşmaya başlamış, 2000’li yıllarda ise, yoğun kalabalıkların kullandığı, ancak içinde yaşanmayan sadece gelip geçilen bir mekân haline dönüşmüştür. Zaman içinde yaşanan bu değişim ve dönüşüme rağmen, Kızılay Meydanı ve çevresi, kentin ve kentlilerin belleğindeki önemini hiçbir zaman yitirmemiştir. Kitabın, Ankara kenti sosyo-mekânsal tarihinin belgelenmesine katkı sağlaması ve araştırma sürecinde araştırma ekibi olarak bizim aldığımız keyfi, kitabı okuyanlara da yaşatması dileğiyle… Tanıtım Metni